Chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp

Chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp là một trong những giải pháp để tích tụ ruộng đất, hướng tới sản xuất hàng hóa.
Nhưng do những ràng buộc pháp lý và chính sách về đất đai có điểm chưa chặt chẽ, rõ ràng nên việc chuyển nhượng còn nhiều vướng mắc.

Xem thêm: bảo hành tủ lạnh hitachi hà nội , trung tâm bảo hành tủ lạnh hitachi tại hà nội, sua tu lanh samsung

Toàn Tỉnh Hiện Có 21 Cơ Sở Sản Xuất Nước Sạch Nhưng Nguồn Nước Đầu Vào

Mua bán tự phát
Thay vì thuê đất, anh Nguyễn Đức Thuận ở xã Cao Thắng (Thanh Miện) muốn mua đất để có thể yên tâm sản xuất lâu dài. Theo anh Thuận, muốn làm nông nghiệp hiệu quả thì không thể sản xuất manh mún, nhỏ lẻ. Nhiều hộ lựa chọn thuê đất để tích tụ ruộng đất, thuận lợi cho việc cơ giới hóa và áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Đây chỉ là giải pháp tạm thời vì điều kiện thuê đất rất bấp bênh, người dân cho thuê có thể đòi lại đất bất cứ lúc nào. Trong khi đó đầu tư cơ sở hạ tầng nông nghiệp rất tốn kém nên cần phải có thời gian thì mới thu hồi được vốn và sinh lợi nhuận. Để mở rộng quy mô sản xuất, anh Thuận đã mua hơn 1 mẫu ruộng của các hộ không còn nhu cầu sử dụng. Thủ tục mua bán đất chỉ là sự chấp thuận của hai bên thông qua tờ giấy viết tay và có sự chứng kiến của người thứ 3. Mặc dù thỏa thuận giữa người mua và người bán đã xong xuôi nhưng anh Thuận vẫn còn băn khoăn về thủ tục chuyển nhượng. “Thủ tục chuyển nhượng quá dễ dàng khiến tôi cũng đâm lo. Tuy nhiên phương thức mua bán đất nông nghiệp kiểu này đã được nhiều người áp dụng từ lâu nên tôi cứ thử xem sao”, anh Thuận cho biết.
"Phương thức mua bán đất nông nghiệp kiểu này đã được nhiều người áp dụng từ lâu nên tôi cứ thử xem sao."

Hiện nay, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp (SDĐNN) vẫn còn tự phát, ít dựa trên cơ sở của pháp luật. Nguyên nhân do đa số nông dân đều lầm tưởng ruộng đất thuộc quyền sở hữu cá nhân nên có quyền tự do mua bán, trao đổi. Theo ông Nguyễn Văn Nam, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bình Giang, những năm gần đây việc chuyển nhượng quyền SDĐNN trên địa bàn huyện có xu hướng gia tăng. Huyện cũng có chủ trương khuyến khích các hộ không còn nhu cầu sử dụng đất thì cho thuê hoặc chuyển nhượng cho các hộ có khả năng sản xuất để hạn chế tình trạng bỏ ruộng hoang. Việc chuyển nhượng phải bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Nhưng thực tế phần lớn nông dân đều mua bán ruộng đất theo kiểu tự bàn, tự thống nhất, dùng hợp đồng viết tay để hợp thức hóa mà không có sự giám sát, can thiệp của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương. Mua bán tự phát nên các điều khoản liên quan đến trách nhiệm, quyền lợi giữa các bên không cụ thể, chi tiết. Do đó khi xảy ra tranh chấp sẽ rất khó xử lý. Tại xã Hùng Thắng, đã có trường hợp các hộ tự ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không có chứng thực của chính quyền xã. Khi diện tích đất chuyển nhượng nằm trong dự án xây dựng khu dân cư mới, được hưởng mức đền bù cao thì bên nào cũng nhận có quyền sử dụng đất.

Tạo thị trường lành mạnh

Luật Đất đai năm 1993 cho phép người dân thực hiện chuyển nhượng quyền SDĐNN nhưng lại đề ra định mức hạn điền theo từng khu vực. Đến năm 2013, hạn điền được nới lỏng bằng việc thực hiện hạn mức giao đất nông nghiệp và quy định hạn mức nhận chuyển quyền SDĐNN. Theo đó gia đình, cá nhân nhận chuyển quyền SDĐNN không quá 30 ha với đất trồng cây hằng năm, đất nuôi thủy sản. Quy định này mâu thuẫn với thực tế sản xuất nông nghiệp hiện nay. Muốn tái cơ cấu nông nghiệp thành công phải xây dựng những cánh đồng mẫu lớn, hình thành những vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Trước thực trạng này, Chính phủ có chủ trương mở rộng hạn điền, xem xét việc tích tụ ruộng đất với quy mô lớn, nhưng hiện cũng còn nhiều lo ngại. Mở rộng hạn điền là cơ hội để ngành nông nghiệp phát triển nhưng nếu không có định hướng hoặc buông lỏng trong quản lý sẽ dẫn tới tình trạng phần lớn ruộng đất tập trung trong tay số ít người. Nông dân sẽ lại bị bần cùng hóa như thời phong kiến. Vì vậy cần phải xây dựng thị trường chuyển nhượng quyền SDĐNN lành mạnh, vừa đáp ứng yêu cầu của thời đại, vừa bảo vệ được tài sản cho nông dân.

Mở rộng hạn điền sẽ khiến thị trường chuyển nhượng quyền SDĐNN sôi động hơn. Để tránh những tác động tiêu cực từ việc mở rộng hạn điền, thị trường chuyển nhượng phải được hình thành trên cơ sở hành lang pháp lý, tuyệt đối không để các cá nhân, tổ chức lợi dụng cơ chế này thực hiện các mục đích thu lợi khác ngoài phát triển nông nghiệp. Ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch UBND thị trấn Phú Thứ (Kinh Môn) cho biết địa phương sẵn sàng tạo mọi điều kiện để các hộ dân mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp song phải bảo đảm yêu cầu người nhận chuyển nhượng là người địa phương và trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Có như vậy đất nông nghiệp mới không bị sử dụng sai mục đích và khi có tranh chấp sẽ dễ dàng giải quyết.

Giấy chứng nhận quyền SDĐNN là cơ sở pháp lý để thực hiện mua bán, trao đổi quyền sử dụng đất. Sau khi các địa phương thực hiện dồn điền, đổi thửa, việc cấp giấy chứng nhận quyền SDĐNN còn chậm. Trên thực tế, việc chuyển nhượng vẫn diễn ra. Chính quyền địa phương cần đóng vai trò trọng tài đối với hoạt động này để bảo đảm quyền lợi giữa các bên.